Warto wiedzieć

Ekonomiczna definicja PKB mówi, że jest to suma wartości dodanej ze wszystkich gałęzi produkcji narodowej.

Definicja ta posługuje się pojęciem wartości dodanej (WD). Wyjaśnijmy więc, co się za tym kryje. Każdy z nas wie, że wiele firm produkuje towary, które są wykorzystywane w produkcji innych przedsiębiorstw. Żeby takiej produkcji nie liczyć podwójnie, przy obliczaniu PKB pod uwagę bierze się właśnie wartość dodaną. WD jest to różnica pomiędzy przychodem firmy ze sprzedaży, a kosztami, jakie ona ponosi na zakup towarów i usług od swoich kooperantów.

Łatwo to zrozumieć na przykładzie produkcji i sprzedaży chleba. Dla ułatwienia posługujemy się umownymi jednostkami – j.

Kto tworzy wartość dodaną zawartą w cenie chleba

PKB nie będzie więc sumą wartości sprzedanych towarów przez rolnika, młynarza, piekarza i handlowca:

PKB ≠ 2+3+4+8+10 ≠ 27

tylko:

PKB będzie sumą wartości, którą oni dołożyli do kupionych surowców niezbędnych do wyprodukowania chleba.

PKB = 2+1+1+4+2 = 10 =suma wartości dodanej (WD)

PKB jest zatem tym, co zapłacił ostateczny klient, który chleba już nie sprzedaje, tylko go konsumuje.

Pamiętajmy przy tym, że Polska nie jest krajem o zamkniętych granicach. Na rynku dostępne są zarówno produkty polskie, jak i zagraniczne. Jeśli więc do produkcji wykorzystujemy towary zagraniczne, powiększamy PKB tego kraju, w którym zostały one wytworzone.

Wróćmy ponownie do naszego piekarza. Jeśli ma swoją piekarnię w Polsce, ale do wypieku chleba użył mąki wyprodukowanej np. w Czechach, to z 10j, które zapłacił ostateczny konsument, polskie PKB powiększy o 6j, a czeskie PKB o 4j. (wartość mąki czeskiej).

PKB możemy obliczyć także w inny sposób:

PKB = konsumpcja w Polsce + (eksport – import) + inwestycje

W tej definicji widzimy zależność wielkości PKB od konsumpcji, a więc od naszych wydatków (dokonywanych w Polsce). Pamiętajmy jednak, że jeśli za zarobione przez nas pieniądze kupimy towary importowane, lub wydajemy je za granicą, nie zwiększamy polskiego PKB. Z jego wzrostem mamy do czynienia wówczas, kiedy będziemy kupować produkty wytworzonew Polsce. Do powiększenia PKB przyczynia się także eksport oraz wszelkie inwestycje wykonywane w danym kraju.

Po raz kolejny posłużmy się przykładem naszego piekarza. Jeżeli piekarz z Polski z czeskiej mąki za 4j wypiekł chleb i sprzedał go za granicę za 10j, to suma wartości dodanej wytworzonej w Polsce wynosi 6j.

Mówiąc w wielkim uproszczeniu, Produkt Krajowy Brutto to miernik produkcji wytworzonej na obszarze danego kraju. Na PKB składają się wydatki gospodarstw domowych na zakup dóbri usług konsumpcyjnych, wydatki sektora prywatnego na zakup dóbr i usług inwestycyjnych, wydatki państwa na zakup dóbr i usług oraz saldo bilansu handlu zagranicznego(eksport minus import).

ZAPAMIĘTAJ

PKB to suma wartości dodanej ze wszystkich gałęzi produkcji narodowej