Fundacja Pomyśl o Przyszłości

Warto wiedzieć

Efekt skali

Efekt skali to obniżenie udziału kosztów stałych w kosztach jednostkowych produktu w wyniku zwiększenia rozmiarów działalności

Najłatwiej wytłumaczyć to na przykładzie taksówkarza, który chce zaoferować usługę transportu z Nowego Sącza do Krakowa. Jeżeli będzie miał tylko jednego klienta to ten za usługę będzie musiał zapłacić 300 zł. Jeśli znajdzie dodatkowo dwie inne osoby na ten kurs, to weźmie od nich po 120 zł. Jak widać efekt skali spowoduje, że usługa taksówkarza będzie tańsza. Nie tylko klienci zapłacą mniej, ale i taksówkarzowi będzie łatwiej ich zdobyć. Dodatkowo taksówkarz będzie mógł więcej zarobić, a jeżeli zatrudnia kierowcę, to będzie mógł mu więcej zapłacić.

Czyli efekt skali polega na tym, że im więcej się produkuje i sprzedaje, tym cena produktu może być niższa.

Podobnie jest właśnie w produkcji, gdzie korzyści z efektu skali są na etapie projektowania, zakupów, produkcji, a w branży okien dachowych największe korzyści z efektu skali są w dystrybucji. Dzieje się tak dlatego, że przy większej produkcji i sprzedaży można taniej projektować, kupować surowce, stosować nowsze technologie i automatyzować linie produkcyjne oraz posiadać dużo niższe jednostkowe koszty sprzedaży.

 

W większości gałęzi gospodarki efekt skali
odgrywa duże znaczenie, szczególnie
w biznesie aortowym (podstawowym/prorozwojowym)
.

 

Aby korzystać z efektu skali przedsiębiorstwo musi posiadać duży rynek zbytu na swoje produkty. Wiele obecnych międzynarodowych koncernów stało się firmami globalnymi, dzięki temu, że mogły rozwijać sprzedaż na swoich dużych rodzimych rynkach w czasach, kiedy dostęp do tych rynków był ograniczony dla ich zagranicznych konkurentów. Z chwilą, kiedy gospodarka światowa stawała się globalna firmy te – korzystając już z efektu skali, jaki osiągnęły na swoich rodzimych rynkach – mogły bez przeszkód rozwijać działalność w innych krajach i jeszcze bardziej powiększać swój efekt skali.

Są branże, w których koncern posiadający efekt skali może mieć dużo niższe koszty (ponad 30%) niż jego mniejsi konkurenci. W takiej sytuacji nowym polskim firmom trudno jest konkurować z ich zagranicznymi „gigantami”. Z powodu braku efektu skali ponoszą one dużo wyższe koszty, przez co są mało konkurencyjne za granicą.

Teoretycznie niższe koszty pracy w Polsce nie są w stanie zrekompensować przewagi z tytułu korzyści efektu skali, jakie posiadają zachodni konkurenci polskich rodzimych firm.

Dla nauczycieli:

Efekt  skali  

Efekt  skali – scenariusz